Emaildokter.nl bestaat sinds 15 juli 2006 VIJF jaar! Een bijzondere
mijlpaal, zeker na de behoorlijke negatieve reacties in de eerste jaren.
Hierin is een behoorlijke kentering gekomen, mede door de recente publicatie
van de NHG-checklist e-consult (1). Positieve feiten in de afgelopen
12 maanden waren de invoering van het tarief voor het e-consult in de
huisartsenpraktijk.
De honorering van
4,50 euro per consult lijkt enigszins laag.
Aan de andere kant is het
vastgelegd, wat nog jaren had kunnen duren. De Nederlandse Vereniging
voor E-Health (NVEH) publiceerde in december 2005 een preadvies voor
de KNMG met daarin de zogenaamde zwarte lijst
ten aanzien van via internet voor te schrijven medicatie (2). Hopelijk
wordt deze meegenomen in de her-evaluatie van de “KNMG-Richtlijn
online arts-patient contact” in het najaar van 2006.
Helaas stemde de Tweede Kamer unaniem voor een ingediend amendement
in het kader van de nieuwe Geneesmiddelen Wet (3).
Indien deze wet tevens
wordt aangenomen in de Eerste Kamer zal het voorschrijven van geneesmiddelen
via online consultatie te sterk aan banden worden gelegd. Hierdoor mist
Nederland de mogelijkheid om een moderne vorm van aanvraag van medicatie
te implementeren.
Emaildokter.nl publiceerde een tweede boek met als titel “Emaildokter.nl
in de media” (4). Hierin zijn alle beschikbare perspublicaties
gebundeld vanaf de oprichting tot begin 2006. Tevens vond een bijzondere
discussie plaats in een editorial in de Annals of Internal Medicine waarin
getwijfeld wordt aan implementatie van het
e-consult op basis van evidence-based medicine (5). Volgens de auteur
stagneert het gedegen en langdurige onderzoek hiernaar de implementatie
van het e-consult.
Twee nagekomen artikelen uit de British Medical Journal van 2004 zijn
het lezen waard. Hierin wordt de implementatie van het e-consult in Engeland
beschreven (6,7). Het artikel van Teun Stigter “E-Health spelregels
toe aan revisie” (8)
is een absolute must om te lezen. Het geeft de duidelijkheid die we momenteel
hard nodig hebben ten aanzien van dit onderwerp, dat eigenlijk op de
prioriteitenlijst van iedere gezondheidsorganisatie dient te staan.
De Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NPCF) publiceerde
een onderzoek “Veilig mailen met de huisarts” (9). Hieruit
blijkt dat patiënten tot nu toe nauwelijks gebruik maken van het
raadplegen van de huisarts via e-mail of internet. Dit komt doordat nog
weinig huisartsen de mogelijkheid van een e-consult aanbieden.
Tenslotte
startte emaildokter.nl begin dit jaar de mogelijkheid tot een face-to-face
avondconsult.
RESULTATEN
Van 1 augustus 2005 tot en met 31 juli 2006 ontving ik 2232 e-mails,
die betrekking hadden op een medische vraag. Een groei van 4 % ten opzichte
van het vorige jaar.
Het aantal mensen zonder vaste huisarts was praktisch nul. Wederom werd
er gemaild vanuit België en Duitsland.
De internetsite werd door
gemiddeld 118 visitors per dag bekeken. Het 0900-100.100.200 nummer (70
e.c.p.m.) had een gemiddeld aantal belminuten van 48 per maand.
Hieronder volgen de gebruikelijke tabellen en commentaren.
Tabel 1: de reden van de medische vraag.
94 procent van verzoeken voor een recept betrof erectiebevorderende
(ED) medicatie bij vooral weer de groep mannen van 30-gers en 50-plussers.
Dit is 81,5 procent van het totale aantal contactredenen (2232). In de
dagelijkse huisartsenpraktijk varieert het aantal consulten voor een
nieuw erectieprobleem van 0 tot 10.
Het merendeel van de mannen was tussen
de 40 en 70 jaar oud (10).De indruk bestaat dat het op deze wijze verkrijgen
van ED-medicatie een behoorlijke hoeveelheid schroom wegneemt en veel
relaties weer brengt naar de mooie en bijzondere begindagen. Een telefonisch
consult werd vaak op prijs gesteld.
De second opinion betrof vaak een
miscommunicatie tussen patiënt en eigen huisarts of specialist.
Vaak kon deze rechtgetrokken worden, waarna beide partijen weer met elkaar
verder konden.
Daarbij waren de redenen voor andere consulten weer talloos, zoals behoort
bij de huisartsgeneeskunde:
Waar kan ik een zaaddonor vandaan halen?
Moet ik wel of geen darmonderzoek laten doen bij veel darmkanker in de
familie?
Een verzoek voor een antidepressivum bleek na een persoonlijk consult
puur een kwestie te zijn van burnout.
Enige bezoeken aan een psycholoog
bracht hierin positieve verandering te weeg.
Vaginaal bloedverlies op
de avond voor vertrek naar Zuid-Europa werd bliksemsnel door een locale
gynaecoloog beoordeelt,
waardoor patiënte
met een gerust hart de volgende dag het vliegtuig in kon.
Ik ben gebeten
door mijn wurgslang. Wat nu? Bezoek aan een EHBO van een plaatselijk
ziekenhuis bood uitkomst.
Ik heb na het plaatsen van een balpen in mijn anus een erg riekende geur
aldaar overgehouden. Een consult bij een specialist nam de onzekerheid
weg.
Een jonge man onderging een correctie van zijn penisstand na aanvraag
van ED-medicatie. Hij had hiermee al jarenlang rondgelopen zonder ergens
advies te durven vragen.
Een Nederlandse vrouw, woonachtig in Zweden, werd via een telefonisch
consult verwezen naar een locale fysiotherapeut in verband met voor haar
onbegrijpelijke nekklachten.
“
Dat had ik zelf ook kunnen verzinnen,
maar heb dat niet gedaan”. Diverse digitale foto’s werden
bijgevoegd in verband met een dermatologisch consult.
En voor het eerst
stuurde iemand een foto toe van zijn conjunctivitis
(oogontsteking).
Moet ik wel of geen vruchtwaterpunctie laten doen?
Ik
word badend in het zweet wakker terwijl het niet warm is. Wat kan dit
zijn?
Tabel 2: de gestelde diagnosen.
Tabel 3: het gevoerde beleid.
Het aantal verzoeken voor medewerking aan Universitaire scripties,
werkstukken voor schoolopdrachten en interviews bedroeg 23.
CONTACT MET DERDEN.
Contacten bleven bestaan met www.griepvaccinatie.nl , de Nederlandse
Vereniging voor E-Health (www.vereniging-ehealth.nl ) en het Nationaal
Platform E-Health (www.e-healthplatform.nl). Gewerkt werd er in de NONI-huisartsenpraktijk
te Capelle aan den IJssel en de Huisartsenposten van Rotterdam, Vlaardingen
en Dordrecht.
Zakelijke begeleiding vond wederom plaats door de Heer Ir. H.J. Ploeg.
Sasha verzorgde de internetsite
en verdere ICT-begeleiding werd verricht door www.dejonghbv.nl. Providing
vond plaats via www.intermax.nl
De financiële administratie was in handen van Agnes Hensen (info @
hensenbeheer.nl).
BESCHOUWING
Ook dit jaar is weer gebleken dat het e-consult langzaamaan behoort
tot de moderne consultvoering in onze zorg. Er is weinig discussie meer
over of het wel mag en kan.
De discussie gaat nu over hoe veilig, zorgvuldig en betrouwbaar het voor
arts en patiënt wordt geïmplementeerd. Nederland kan op deze
manier het eerste land ter wereld worden met een nieuwe vorm van zorgvuldige
geneeskunde met als basiscommunicatie het internet.
AANBEVELINGEN EN CONCLUSIES
De conclusies en aanbevelingen uit het voorgaande jaarverslag blijven
gehandhaafd.
Het woord emailconsult dient vervangen te worden in e-consult.
De Nederlandse Vereniging voor E-Health verdient meer financiële
steun uit de sponsorwereld, daar dit de enige (nog kleine) groep professionals
uit de zorg is met al jarenlange praktische ervaring op het gebied van
e-consultatie.
De Eerste Kamer heeft als taak om de in de Tweede Kamer aangenomen wetgeving
op het gebied van internetmedicatie zo aan te passen dat Nederland een
vooruitstrevende houding blijft aangeven op dit gebied.
De implementatie van het Elektronisch Medicatie Dossier (EMD) moet gesteld
worden op 1 januari 2007.
Er dient spoedig onderzoek plaats te vinden waarom de huisarts zo huiverig
staat ten opzichte van het e-consult.
Een bredere aanmoediging van het e-consult door de overheid past bij
de huidige snelle ontwikkelingen hiervan en toont het nemen van durf.
Erectiebevorderende medicatie via internet kan uit praktisch oogpunt
veilig geschieden. Voor hen die dit evidence based willen aantonen ligt
een mooi terrein van onderzoek braak.
Over de veiligheid van het versturen van patientengegevens via internet
en e-mail dient snel een protocol ontwikkeld te worden.
Alle zorgverleners
die via internet aan consultverlening doen zouden een jaarverslag moeten
schrijven, mede ten bate van de veelal wantrouwende
omgeving, die hierdoor haar wantrouwen kan verlaten.
Het e-consult in de zorg verbetert vooral de service ten bate van de
patiënt.
LITERATUUR
1. NHG-Checklist e-consult: implementatie van e-consult in de praktijk.
Huisarts en Wetenschap 49 (8) juli 2006: 89.
2. Nederlandse Vereniging voor E-Health: www.vereniging-ehealth.nl
3. Voorschrijven via online consult sterk aan banden. Pharmaceutisch Weekblad;
nummer 27/28 (7 juli 2006).
4. Dr. R. Mol. Emaildokter in de media. Uitgeverij www.bergboek.nl
5. John D Halamka. Shall we wait for the evidence? Annals of Internal Medicine,
volume 144, issue 10: 775-776 (16 May 2006).
6. Josip Car, Aziz Sheikh. Email consultations in health care: 1- scope and
effectiveness. British Medical Journal, 2004; 329: 435-438.
7. Josip Car, Aziz Sheikh. Email consultations in health care: 2- acceptability
and safe
application. British Medical Journal, 2004; 329: 439-442.
8. Teun Stigter. E-Health spelregels toe aan revisie. Zorgspecial 2006; nummer
1.
9. www.npcf.nl (klik bij zoeken op “e-consult huisarts”).
10. Harald Kedde, Ge Donker. Huisarts en Wetenschap 49 (8) juli 2006: 410-414.
Rhoon, 20 augustus 2006
Dr. R. Mol, huisarts/emaildokter, A. van Hobokenstraat 7,
3161 KR Rhoon.
Tel: 06-53.48.37.64 / 0900-100.100.200.
E-mail: info @ emaildokter.nl
Internet: www.emaildokter.nl
