Uit: NRC-Handelsblad 15 maart 2005.

MEDICIJN NA 20 JA/NEE VRAGEN ONLINE.

Door: Wubby Luyendijk

Heeft u nagelschimmel, acne of erectieproblemen? Dokteronline.com helpt. Medicijnen via online recept, roept de site. Wie snel en vertrouwelijk medicijnen wil kan hier terecht. Klik op een aandoening, en u kun direct kiezen uit een viertal merkmedicijnen. Een twintigtal ja/nee vragen (heeft u hoge of lage bloedruk?) later, en als u belooft uw eigen arts in te lichten over uw bestelling, krijgt u de pillen binnen één dag ,,in neutrale verpakking'' thuisgestuurd. U betaalt ook nog 12,40 euro voor een artsconsult, want die controleert uw ingevulde vragenlijst voordat u het recept krijgt.

Naar nu blijkt bestelde een depressieve vrouw vorige maand bij deze site de pijnstiller Depromal en pleegde daarmee zelfmoord. Ze had al enkele zelfmoordpogingen gedaan. Maar dat wist de arts <ndash> overigens niet als huisarts geregistreerd <ndash> die haar vragenlijst bekeek, niet. Want hij geen persoonlijk contact met de vrouw gehad. De Inspectie voor de Gezondheidszorg liet vandaag weten de arts al langer in de gaten te houden, en hem in het najaar van 2004 al gesommeerd te hebben met zijn internetpraktijken te stoppen. De inspectie lichtte ook het openbaar ministerie in. Nu stelt de inspectie een tuchtzaak in.

Naar aanleiding van het incident stelde VVD-Kamerlid Schippers dat de Tweede Kamer zou pleiten voor een totaal verbod op het online voorschrijven van medicijnen. Een opmerking die het CDA-Kamerlid Buijs relativeerde door vooral te pleiten voor voorzichtigheid en het volgen van de beschikbare richtlijnen.

Duidelijkheid over het aantal internetartsen is er niet. Beleidsmakers spreken van ongeveer vijftien nederlandse sites, die samen enkele honderden patiënten bedienen. Maar online-huisarts Robert Moll van emaildokter.nl vertelt zelf alleen al 1600 patiënten te hebben geholpen sinds zijn registratie in juli afgelopen jaar. De inspectie meldt al drie artsen wegens onverantwoorde onlinepraktijken te hebben gesommeerd te stoppen. Volgens alle betrokkenen gaat het in ieder geval om een kleine maar sterk groeiende praktijk. Op een gisteren gehouden congres over eHealth spraken deelnemers over een revolutie in de gezondheidszorg.Zeer geschokt is online specialist en emeritus hoogleraar interne geneeskunde en endocrinologie X. Henneman over deze ,,schandalige uitwas''. Maar een verbod op online dokteren, gaat hem veel te ver. Mag hij nu zijn diabetespatiënten op internet geen recept meer voorschrijven, terwijl hij iemand al twintig jaar insuline voorschrijft? Wat een onzin, zegt Henneman, ,,Binnen een behandelrelatie moet dat kunnen. En het gebeurt ook steeds vaker. Steeds meer dokters handelen met hun patiënten recepten en consulten via internet af.''

Maar moet het ook anoniem kunnen, bij patiënten die je nooit gezien hebt en van wie je geen medisch dossier hebt?
,,In principe niet'', zegt Henneman, die met x specialisten vragen beantwoord op de site mijnspecialist.nl. ,,Net zoals we in principe ook geen diagnoses stellen op de site. Maar soms is het zo duidelijk wat er mis is, dat je het wel doet. Net zoals je soms mensen ook adviseert ibuprofen, een pijnstiller bij de drogist te kopen.''

Omdat dokteren via internet nog ,,een onoverzichtelijk zooitje'' is, heeft de specialist samen met andere internetdokters in februari de Nederlandse Vereniging e-health opgericht. Zestig kandidaat-leden, huisartsen, specialisten en paramedici, hebben zich aangemeld. Zij worden nu door de vereniging gescreend, zegt Henneman. Leden moeten als arts ingeschreven staan, zodat ze zich openstellen voor tuchtrechtspraak en de civiele rechter. Daarnaast moeten ze bereid zijn zich periodiek door andere internetdokters te laten toetsen op kwaliteit. En dan wordt ook gekeken naar hun sites, hun financiering en de vragenlijsten die ze hun patiënten online voorleggen. Henneman: ,,Als dat allemaal gesloten vragen zijn, bijvoorbeeld of iemand een hoge of een lage bloeddruk heeft, vind ik dat niet acceptabel.''

Dat beaamt Robert Mol, huisarts in Rotterdam en daarnaast ook emaildokter. Sinds afgelopen juli heeft hij 1600 patiënten via internet geadviseerd. Mensen die hij nooit heeft gezien. Mensen met gewichtsproblemen die een pil willen hebben. Mensen die geen tijd hebben om met hun kwaal tijdens kantooruren naar de huisarts te gaan. Mensend ie geen huisarts hebben . En mensen uit het buitenland die willen weten wat een Nederlandse dokter zou doen. En een vaste groep patiënten die de emaildokter vraagt om erectiepillen die ze voorheen voor 10 tot 15 euro per pil ,,ergens op het internet bestelden'', zonder dat ze wisten wat ze kregen.

Mol belt de patiënten terug die hem benaderen. Dan stelt hij aanvullende vragen. Maar omdat een groeiende groep niet gebeld wil worden, zegt hij, blijft het contact in andere gevallen beperkt tot emailcontact. Afgelopen week nog. Een snelle internetjongen mailde hem dat hij last had van ontlastingproblemen. De man had geen tijd om teruggebeld te worden en vroeg of Mol hem terug kon mailen. Mol heeft hem toen per mail vragen gesteld. De man antwoordde dat zijn moeder was overleden aan dikke darmkanker. ,,Ik heb hem  geadviseeerd zo snel mogelijk naar het ziekenhuis te gaan om zich te laten onderzoeken op darmkanker.''

Ik schrijft pas medicijnen voor, zegt Mol, als ik mijn aanvullende vragen heb kunnen stellen. ,,Anders ben ik een slechte arts.'' Daarmee denkt hij zo'n incident, met dodelijke afloop zoveel mogelijk uit te sluiten . ,, Maar helemaal voorkomen kan je het nooit. Mensen met psychische problemen kun je via internet adviseren maar je moet hen heel nadrukkelijk bevragen. En achter zo'n gemoedstoestand kom je vaak na flink en zorgvuldig doorvragen.'' En verder houdt hij een elektronisch dossier bij van de mensen die hem benaderen. ,,Ook dat is een extra check up.''

En nu? Zit er nog toekomst dokteren op internet? ,,De pat i ënten willen wel , zeggen Online specialist Henneman en ook emaildokter Mol. H et hangt van de politiek en ook de beroepsvereniging af in hoeverre we dit in goede banen kunnen leiden en tot een succes kunnen maken. Maar als het aan de patiënt ligt staat ons een revolutie te wachten ''